خبر تصمیم اعضای ائتلاف اوپک‌پلاس (تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیر اوپک) برای کاهش عرضه روزانه نزدیک یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه‌ای میلیون از ماه آینده (مه)، بازار جهانی نفت را شوکه کرد.
بازار جهانی نفت، در سال‌های اخیر کمبودی از عوامل شوکه‌کننده نداشت، اما اتفاق اخیر را یکی از مهم‌ترین آنها می‌دانم. بدیهی است این تصمیم که بعدازظهر دیروز (۱۳ فروردین‌ماه) با اعداد و ارقام و جزئیات اعلام شد و احتمالا بعدازظهر دوشنبه (۱۴ فروردین‌ماه) در نشست کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک‌پلاس (JMMC) رسمیت خواهد یافت، مهم و محاسبه‌شده است.
بازار جهانی نفت از ژانویه (دی – بهمن ۱۴۰۱) سال جاری میلادی، خود را برای رشد ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای در روز آماده کرده بود که به‌طور عمده بر پایه پایان قرنطینه‌های چین تنظیم شده بود، اما حالا با وجود بازگشت چین و ثبات نسبی در بازارهای آسیایی که مصرف‌کنندگان عمده نفت هستند، پیش‌بینی‌ها برای تقاضای جهانی نفت به سطح ۷۰۰ هزار بشکه در روز تنزل یافته است.
قیمت شاخص برنت دریای شمال هفته پیش به ۷۴ دلار برای بشکه رسید و زنگ خطر برای اوپک و اوپک‌پلاس به‌صدا در آمد.
ارقام کاهش تولید حکایت از آن دارد که عربستان، عراق، امارات متحده عربی، کویت و عمان بخش اعظم کاهش را به خود اختصاص می‌دهند، یعنی بازگشت کانون نظام تصمیم‌گیری نفت به منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه که این تحولی مهم است.
تصمیم اوپک‌پلاس نیز در این مقطع بسیار مهم است. آمریکا خود را آماده می‌کرد تا پر کردن ذخیره‌سازی‌های راهبردی خود را آغاز کند. بایدن گفته بود در ۷۰ دلار، پر کردن دوباره ذخیره‌سازی‌های راهبردی را آغاز می‌کند، ذخیره‌سازی‌های راهبردی آمریکا که امروز به‌عنوان تنظیم بازار از آن استفاده می‌شود، مفهوم راهبردی خود را از دست داده است، اما تصمیم اوپک‌پلاس، به‌طور کامل راهبردی است: پایان دوران دیکته کردن سیاست‌های نفتی از واشنگتن.
در شرایطی که اقتصاد آمریکا و اروپا با نرخ‌های بالای تورم، ورشکستگی بانک‌ها و مخاطره‌های رکود تورمی روبه‌روست، تصمیم اوپک‌پلاس، راهبردی و پرمعناست. صبح دوشنبه سوم آوریل، بازار با ۸۶ دلار و ۴۴ سنت برای نفت خام برنت آغاز شد، البته نزدیک ظهر به ۸۴ دلار و ۲۳ سنت به ازای هر بشکه رسید؛ بازار هنوز نفت فیزیکی از دست نداده است و این توافق از ابتدای ماه مه میلادی عملیاتی خواهد شد.
فریدون برکشلی
رئیس دفتر مطالعات انرژی وین
