شاخص مدیران خرید کل اقتصاد که به «شامخ اقتصاد» نیز معروف است در مهرماه۱۴۰۳ برای ششمین ماه متوالی زیر عدد ۵۰ثبت شده و از تداوم وضعیت رکودی و انقباض در فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی حکایت دارد؛ اما با بهبود شرایط فعالیت‌های صنعتی در مهرماه به‌واسطه رشد تامین برق، شرایط کلی شامخ بهبود پیدا کرده و انتظارات فعالان اقتصادی از شرایط تولید در آبان را ارتقا داده است.
به گزارش اینپیا به نقل از دنیای اقتصاد، این شاخص پس از تعدیل فصلی معادل ۴۹.۸ به ثبت رسیده و بر استمرار انقباض و رکود فعالیت‌های اقتصادی البته با شتابی کمتر دلالت دارد. در بخش صنعت، شاخص تعدیل‌شده مدیران خرید این بخش بعد از رکود عمیق ۷ماهه، با بهبود تامین برق، رشد قابل‌توجهی داشته و از ۴۷.۸ در شهریور به ۵۴.۵ در مهرماه رسیده است؛ درحالی‌که از خردادماه، به‌واسطه قطعی برق، اغلب کارخانه‌ها در ظرفیت‌های پایین‌تر از توان تولیدی فعال بودند. مواردی چون رفع تعهد ارزی، نوسان قیمت مواد اولیه و نااطمینانی حاکم بر فضای اقتصادی همچنان از مشکلات اصلی کسب‌وکارهاست.
شاخص مدیران خرید در مهرماه ۱۴۰۳ وضعیت متناقضی را نشان می‌دهد، درحالی‌که شامخ کل اقتصاد در این ماه معادل 52.3 محاسبه‌شده که نشان از افزایش نسبی فعالیت‌های اقتصادی دارد، پس از تعدیل فصلی، این شاخص برای مهر معادل 49.8 برآورد شده که حاکی از رکود برای ششمین ماه متوالی است. شاخص «میزان تولید محصول یا ارائه خدمات» در مهرماه بعد از تعدیل فصلی، 51.1 به‌دست آمده که بعد از 6 ماه متوالی روند کاهشی، برای نخستین‌بار در مهر اندکی بالاتر از محدوده مرزی ۵۰ قرارگرفته‌است، با این‌حال به‌رغم برطرف‌شدن قطعی‌‌‌‌های برق، همچنان فعالیت کسب‌وکارها به میزان موردانتظار از رکود خارج نشده‌است. افزایش نرخ ارز تاثیر عمیقی بر شاخص‌های مختلف گذاشته‌است. شاخص «قیمت مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده» با مقدار 75.9، بیشترین مقدار پانزده ماه اخیر از مرداد ۱۴۰۲ را به‌ثبت رسانده‌است. این افزایش قیمت به‌همراه کاهش عرضه مواد اولیه، فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده‌است.
«صنایع غذایی» و چالش‌های تامین مواد اولیه
صنایع غذایی در مهرماه ۱۴۰۳ شرایط نسبتا مثبتی را تجربه کرده‌است. شامخ کل فعالیت‌های این بخش به 63.3 رسیده که نشان از بهبود قابل‌توجه نسبت به ماه‌های قبل دارد. مقدار تولید محصولات در این بخش با ثبت عدد 67.1 رشد چشمگیری داشته‌است، با این‌حال چالش‌های جدی در تامین مواد اولیه وجود دارد. میزان موجودی مواد اولیه با عدد 55.7 نشان می‌دهد که به‌رغم بهبود نسبی، همچنان مشکلات تامین پابرجاست. قیمت خرید مواد اولیه در این بخش به 78.6 رسیده که حاکی از فشار هزینه‌ای قابل‌توجه است. نکته امیدوارکننده در صنایع غذایی، افزایش میزان فروش محصولات با ثبت عدد 64.3 و همچنین رشد صادرات با عدد 51.4 است. انتظارات تولید در ماه آینده نیز با 74.3 نشان از خوش‌بینی نسبی فعالان این صنعت دارد.
«صنایع نساجی» در مسیر بهبود
صنایع نساجی در مهرماه ۱۴۰۳ یکی از بهترین عملکردها را درمیان صنایع داشته‌است. شامخ کل این بخش به 67.0 رسیده که بالاترین رقم درمیان تمامی صنایع است. مقدار تولید محصولات با ثبت عدد 80.0 نشان‌دهنده رشد قابل‌توجه فعالیت‌های تولیدی است. میزان سفارش‌های جدید مشتریان در این بخش به 75.0 رسیده که نشان از تقاضای قوی در بازار دارد. سرعت انجام و تحویل سفارش نیز با 70.0 در وضعیت مطلوبی قرار دارد، با این‌حال موجودی مواد اولیه با ثبت عدد 30.0 نشان‌دهنده چالش‌های جدی در تامین نهاده‌‌‌‌های تولید است. قیمت خرید مواد اولیه در صنایع نساجی به 80.0 رسیده که نشان از فشار تورمی شدید دارد، با این‌وجود میزان فروش محصولات با 75.0 و صادرات با 60.0 در وضعیت مطلوبی قرار دارند. انتظارات تولید در ماه آینده نیز با 85.0 بالاترین رقم را درمیان صنایع ثبت کرده‌است.
«صنایع پوشاک و چرم» در تلاش برای خروج از رکود
صنایع پوشاک و چرم در مهرماه ۱۴۰۳ با چالش‌های متعددی مواجه بوده‌است. شامخ کل این بخش به 54.8 رسیده که اگرچه بالای ۵۰ است، اما نشان از رشد کند دارد. مقدار تولید محصولات با 60.7 بهبود نسبی را نشان می‌دهد. میزان سفارش‌های جدید مشتریان با 53.6 و سرعت انجام و تحویل سفارش با 57.1 حاکی از رونق نسبی تقاضا است، اما موجودی مواد اولیه با 28.6 در وضعیت بحرانی قرار دارد که نشان‌دهنده مشکلات جدی در تامین نهاده‌‌‌‌های تولید است. قیمت خرید مواد اولیه در این بخش به 82.1 رسیده که بالاترین رقم درمیان تمامی صنایع است و فشار هزینه‌ای سنگینی را نشان می‌دهد، با این‌حال میزان فروش محصولات با 57.1 و صادرات با 50.0 در محدوده رشد قرار دارند. انتظارات تولید در ماه آینده با 60.7 نشان از خوش‌بینی محتاطانه فعالان این صنعت دارد.
«سایر صنایع» و چالش‌های پیشرو
سایر صنایع در مهرماه ۱۴۰۳ با شرایط دشواری مواجه بوده‌اند. شامخ کل فعالیت‌های این بخش به 47.9 رسیده که نشان‌دهنده تداوم رکود است. مقدار تولید محصولات با ثبت عدد 57.1 اگرچه در محدوده رشد قرار دارد، اما این رشد با چالش‌های جدی همراه است. میزان سفارش‌های جدید مشتریان در این بخش به 42.9 رسیده که نشان از ضعف تقاضا دارد. سرعت انجام و تحویل سفارش نیز با 42.9 در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. موجودی مواد اولیه با 42.9 نشان‌دهنده مشکلات جدی در تامین نهاده‌‌‌‌های تولید است. نکته قابل‌توجه در این بخش، قیمت خرید مواد اولیه است که به 57.1 رسیده و نشان می‌دهد به‌رغم فشار تورمی عمومی در اقتصاد، این بخش با افزایش قیمت کمتری مواجه بوده‌است، با این‌حال میزان فروش محصولات با 42.5 و صادرات با 42.9 در محدوده رکودی قرار دارند. موجودی محصول نهایی در انبار با ثبت عدد 21.4، پایین‌ترین رقم درمیان تمامی صنایع را نشان می‌دهد که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای از مشکلات تولید یا فروش سریع موجودی باشد. مصرف حامل‌های انرژی نیز با 41.8 نشان از کاهش فعالیت‌های تولیدی دارد، با این‌وجود انتظارات تولید در ماه آینده در این بخش با ثبت عدد 75.5 نشان‌دهنده خوش‌بینی قابل‌توجه فعالان این صنعت نسبت به آینده است. این تضاد میان وضعیت فعلی و انتظارات آتی می‌تواند نشان‌دهنده امید به بهبود شرایط کلان اقتصادی و رفع موانع تولید در ماه‌های آتی باشد.
«ماشین‌‌‌‌سازی و لوازم‌خانگی» در تلاش برای تثبیت
صنعت ماشین‌‌‌‌سازی و لوازم‌خانگی در مهرماه ۱۴۰۳ شرایط متعادل‌‌‌‌تری را نسبت به ماه‌های قبل تجربه کرده‌است. شامخ کل این بخش به 56.1 رسیده که نشان از بهبود نسبی شرایط دارد. مقدار تولید محصولات با 52.2 اگرچه در محدوده رشد قرار دارد، اما این رشد چندان قوی نیست. چالش عمده این صنعت در حوزه سفارش‌های جدید مشتریان نمایان است که با ثبت عدد 37.2 یکی از پایین‌ترین ارقام را درمیان صنایع نشان می‌دهد. این کاهش تقاضا می‌تواند ناشی از کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و افزایش قیمت محصولات باشد، با این‌حال سرعت انجام و تحویل سفارش با 60.9 در وضعیت مطلوبی قرار دارد. موجودی مواد اولیه در این صنعت با 43.5 همچنان در محدوده کاهشی قرار دارد و قیمت خرید مواد اولیه با 73.9 نشان از فشار هزینه‌ای قابل‌توجه دارد. این افزایش قیمت به‌همراه کاهش تقاضا، شرایط دشواری را برای تولیدکنندگان این بخش ایجاد‌کرده‌است.
«صنایع کانی غیرفلزی» در معرض فشار
صنایع کانی غیرفلزی در مهرماه ۱۴۰۳ شرایط نسبتا مطلوبی را تجربه کرده‌است. شامخ کل این بخش به 58.0 رسیده که نشان از رونق نسبی دارد. مقدار تولید محصولات با 60.7 رشد قابل‌توجهی را نشان می‌دهد که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای از بهبود تقاضا در صنعت ساختمان باشد. میزان سفارش‌های جدید مشتریان در این صنعت با ثبت 53.6 در محدوده رشد قرارگرفته‌است. سرعت انجام و تحویل سفارش نیز با 71.4 یکی از بهترین عملکردها را درمیان صنایع نشان می‌دهد که حاکی از بهبود زنجیره تامین و لجستیک در این بخش است، با این‌حال این صنعت با چالش‌های جدی در تامین مواد اولیه مواجه است. موجودی مواد اولیه با 35.7 یکی از پایین‌ترین ارقام را درمیان صنایع نشان می‌دهد و قیمت خرید مواد اولیه با 75.0 حاکی از فشار هزینه‌ای قابل‌توجه است. این وضعیت می‌تواند در میان‌مدت به چالشی جدی برای تداوم رشد تولید تبدیل شود. مصرف حامل‌های انرژی در این صنعت با 37.8 کاهش قابل‌توجهی داشته که می‌تواند ناشی از سیاست‌های مدیریت مصرف انرژی یا محدودیت‌های تامین انرژی باشد. این موضوع برای صنایع کانی غیرفلزی که جزو صنایع انرژی‌‌‌‌بر محسوب می‌شوند، چالش‌‌‌‌برانگیز است. میزان فروش محصولات با 44.1 در محدوده رکودی قرار دارد که نشان می‌دهد به‌رغم رشد تولید، بازار همچنان با مشکلاتی مواجه است. صادرات نیز با 42.9 نتوانسته رونق قابل‌توجهی پیدا کند. موجودی محصول نهایی در انبار به 60.7 افزایش‌یافته که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای از عدم‌تناسب میان تولید و فروش باشد. با این‌وجود، انتظارات تولید در ماه آینده با 66.3 نشان‌دهنده خوش‌بینی قابل‌توجه فعالان این صنعت است. این خوش‌بینی می‌تواند ناشی از انتظارات مثبت نسبت به رونق بازار مسکن و افزایش فعالیت‌های عمرانی در ماه‌های آتی باشد.
«صنایع لاستیک و پلاستیک» و دوگانگی شاخص‌ها
صنایع لاستیک و پلاستیک در مهرماه ۱۴۰۳ عملکرد متناقضی را به نمایش گذاشته‌است. شامخ کل این بخش به 60.4 رسیده که نشان از رونق نسبی دارد، اما این رونق با چالش‌های قابل‌توجهی همراه است. مقدار تولید محصولات با 65.4 رشد قابل‌توجهی را نشان می‌دهد که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای از بهبود شرایط تولید باشد. میزان سفارش‌های جدید مشتریان در این صنعت به 61.5 رسیده که حاکی از تقویت تقاضا است. سرعت انجام و تحویل سفارش نیز با 57.7 در محدوده رشد قرار دارد، با این‌حال موجودی مواد اولیه با 53.8 رشد ضعیفی را نشان می‌دهد که می‌تواند به چالشی برای تداوم رشد تولید تبدیل شود. نکته قابل‌توجه در این صنعت، قیمت خرید مواد اولیه است که با 84.6 بالاترین رقم را درمیان تمامی صنایع ثبت کرده‌است. این افزایش شدید قیمت که عمدتا ناشی از وابستگی این صنعت به مواد پتروشیمی و تاثیرپذیری از نوسانات نرخ ارز است، فشار قابل‌توجهی بر تولیدکنندگان وارد کرده‌است. میزان فروش محصولات با 69.2 یکی از بهترین عملکردها را درمیان صنایع نشان می‌دهد، اما صادرات با 46.2 همچنان در محدوده رکودی قرار دارد. این تفاوت معنادار میان فروش داخلی و صادرات می‌تواند نشان‌دهنده چالش‌های این صنعت در رقابت‌پذیری بین‌المللی باشد. موجودی محصول نهایی در انبار به 57.7 افزایش‌یافته و مصرف حامل‌های انرژی نیز به 61.5 رشد داشته‌است. انتظارات تولید در ماه آینده با 72.1 نشان از خوش‌بینی قابل‌توجه فعالان این صنعت دارد که می‌تواند ناشی از چشم‌‌‌‌انداز مثبت نسبت به تقاضای داخلی باشد.
«صنایع شیمیایی» در مسیر رشد محتاطانه
صنایع شیمیایی در مهرماه ۱۴۰۳ توانسته‌‌‌‌اند به‌رغم چالش‌های موجود، عملکرد نسبتا مطلوبی داشته باشند. شامخ کل این بخش به 56.9 رسیده که نشان از رونق ملایم دارد. مقدار تولید محصولات با 61.7 رشد قابل‌قبولی را نشان می‌دهد. میزان سفارش‌های جدید مشتریان در این صنعت به 57.4 رسیده که نشان از تقاضای نسبتا مناسب دارد. سرعت انجام و تحویل سفارش با 58.5 نیز در محدوده رشد قرارگرفته‌است، با این‌حال موجودی مواد اولیه با 45.7 همچنان در وضعیت کاهشی قرار دارد که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات در تامین مواد اولیه باشد. قیمت خرید مواد اولیه در این صنعت به 78.0 رسیده که نشان از فشار هزینه‌ای قابل‌توجه دارد. این افزایش قیمت عمدتا ناشی از نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت‌های جهانی است، با این‌وجود صنایع شیمیایی توانسته‌‌‌‌اند با قیمت محصولات تولیدشده 64.9، بخشی از این فشار هزینه‌ای را به مصرف‌کننده منتقل کنند. میزان فروش محصولات با 59.6 رشد نسبتا خوبی داشته، اما صادرات با 50.0 در نقطه سربه‌سر قرار دارد. موجودی محصول نهایی در انبار با 46.8 کاهش‌یافته که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای مثبت از تناسب تولید و فروش باشد. مصرف حامل‌های انرژی با 62.8 افزایش داشته که نشان‌دهنده رشد فعالیت‌های تولیدی است. انتظارات تولید در ماه آینده با 69.1 نشان از خوش‌بینی قابل‌توجه فعالان این صنعت دارد. این خوش‌بینی می‌تواند ناشی از چشم‌‌‌‌انداز مثبت نسبت به تقاضای داخلی و امکان توسعه صادرات در ماه‌های آتی باشد.
«صنایع فرآورده‌های نفت و گاز» و تحولات قیمتی
صنایع فرآورده‌های نفت و گاز در مهرماه ۱۴۰۳ شرایط متعادلی را تجربه کرده‌اند. شامخ کل این بخش به 58.1 رسیده که نشان‌دهنده رونق نسبی است. مقدار تولید محصولات با 66.7 رشد قابل‌توجهی را نشان می‌دهد که می‌تواند ناشی از افزایش تقاضای فصلی باشد. میزان سفارش‌های جدید مشتریان به 55.6 رسیده که نشان از تقاضای متوسط دارد. سرعت انجام و تحویل سفارش با 61.1 در وضعیت مطلوبی قرار دارد. موجودی مواد اولیه با 50.0 در نقطه تعادل قرارگرفته، اما قیمت خرید مواد اولیه با 83.3 یکی از بالاترین ارقام را درمیان صنایع نشان می‌دهد. نکته قابل‌توجه در این صنعت، قیمت محصولات تولیدشده‌است که با 63.9 نشان می‌دهد تولیدکنندگان توانسته‌‌‌‌اند بخشی از افزایش هزینه‌ها را به قیمت نهایی منتقل کنند. میزان فروش محصولات با 58.3 و صادرات با 58.3 نشان از عملکرد متوازن در بازارهای داخلی و خارجی دارد. موجودی محصول نهایی در انبار با 38.9 کاهش قابل‌توجهی داشته که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای مثبت از جذب محصولات توسط بازار باشد. مصرف حامل‌های انرژی با 50.0 تغییر چندانی نداشته‌است. انتظارات تولید در ماه آینده با 50.0 نیز نشان می‌دهد که فعالان این صنعت نسبت به آینده محتاطانه برخورد می‌کنند.
«صنایع چوب، کاغذ و مبلمان» در مسیر بهبود تدریجی
صنایع چوب، کاغذ و مبلمان در مهرماه ۱۴۰۳ روند مثبتی را تجربه کرده‌اند. شامخ‌کل این بخش به 60.5 رسیده که نشان از رونق نسبی دارد. مقدار تولید محصولات با 66.7 رشد قابل‌توجهی داشته که می‌تواند نشان‌دهنده بهبود شرایط بازار باشد. میزان سفارش‌های جدید مشتریان در این صنعت به 63.3 رسیده که یکی از بهترین عملکردها درمیان صنایع است.
سرعت انجام و تحویل سفارش نیز با 56.7 در محدوده رشد قرار دارد. این افزایش سفارش‌ها می‌تواند ناشی از رونق نسبی در بازار مسکن و افزایش تقاضا برای محصولات چوبی و مبلمان باشد، با این‌حال این صنعت با چالش‌های جدی در تامین مواد اولیه مواجه است. موجودی مواد اولیه با 56.7 اگرچه در محدوده رشد قرار دارد، اما قیمت خرید مواد اولیه با 70.0 نشان از فشار هزینه‌ای قابل‌توجه دارد. این افزایش قیمت عمدتا ناشی از وابستگی این صنعت به واردات مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز است. میزان فروش محصولات با 66.7 یکی از بهترین عملکردها را درمیان صنایع نشان می‌دهد. صادرات نیز با 50.0 در نقطه تعادل قرار دارد که نشان می‌دهد این صنعت توانسته حضور خود در بازارهای صادراتی را حفظ کند. موجودی محصول نهایی در انبار با 46.7 کاهش‌یافته که می‌تواند نشانه‌‌‌‌ای از تناسب مناسب میان تولید و تقاضا باشد. مصرف حامل‌های انرژی در این صنعت با 56.7 افزایش داشته که نشان‌دهنده رشد فعالیت‌های تولیدی است. انتظارات تولید در ماه آینده با 70.0 نشان از خوش‌بینی قابل‌توجه فعالان این صنعت دارد که می‌تواند ناشی از چشم‌‌‌‌انداز مثبت نسبت به تداوم رونق در بازار مسکن و مبلمان باشد.
روند کلی شامخ در مهرماه ۱۴۰۳ وضعیت متناقضی را در اقتصاد ایران نشان می‌دهد، درحالی‌که شامخ کل اقتصاد با تعدیل فصلی به 49.8 رسیده که نشان‌دهنده تداوم رکود برای ششمین ماه متوالی است، شامخ بخش صنعت با ثبت عدد 54.5 پس از چهار ماه رکود، وارد محدوده رونق شده‌است. تحلیل صنایع مختلف نشان می‌دهد که چالش‌های مشترکی مانند افزایش قیمت مواد اولیه، مشکلات تامین مواد اولیه، تضاد در وضعیت تقاضا و چالش‌های صادراتی در تمامی آنها مطرح است.
